Duik in de Romeinse Geschiedenis: Ontdek Waalschatten in Museum De Bastei

03 december 2024 door Quirien Schonenberg

Bezoekers van Museum De Bastei in Nijmegen kunnen vanaf 1 februari 2025 een duik nemen in het leven aan de rivier in de Romeinse tijd, in de nieuwe tentoonstelling ‘Romeinse Waalschatten’. De Waal is onmisbaar voor de Romeinen. Het is een belangrijke handelsroute, verdedigingslinie, een bron van voedsel en plaats van aanbidding. De grillige god van de Waal, Rhenus Bicornus, wordt hier dan ook veelvuldig aanbeden, met name door Romeinse soldaten. Aan de hand van 101 objecten wordt de veelzijdige relatie tussen Romeinen en de Waal verbeeldt. Niet eerder werden zoveel vondsten uit het stroomgebied van de Waal samen getoond. Een groot deel van de objecten is afkomstig uit de collectie van het Rijksmuseum van Oudheden (RMO). ‘Romeinse Waalschatten’ is te zien tot en met 26 oktober 2025.

De invloed van de Romeinen verandert het leven langs de rivier ingrijpend, met Nijmegen als bruisend centrum van handel en cultuur. Langs de Waal verrijzen indrukwekkende bouwwerken zoals villa’s, badhuizen, tempels, openbare gebouwen en zelfs een amfitheater.

Maar de rivier is ook onvoorspelbaar, net als de machtige god Rhenus Bicornis die erover waakt. De Romeinse riviergod Rhenus wordt vaak afgebeeld met golvende haren en een baard. Zijn twee hoorns staan voor de splitsing van de Rijn en Waal. De Romeinen noemen de Rijn daarom Rhenus Bicornis, de gehoornde Rijn. Van de naam Rhenus hebben wij de naam Rijn afgeleid.

Die onvoorspelbare, weerbarstige en dynamische rivier slingert, wordt almaar groter en overstroomt. Wat op zijn weg komt, neemt hij mee. Eeuwenlang verbergt hij zo schatten onder een dikke laag slib. Gelukkig geeft hij af en toe enkele verborgen objecten prijs. In de tijdelijke tentoonstelling kunnen bezoekers deze schatten uit de Waal bewonderen, gepresenteerd in vijf thema’s: wonen, voedsel, transport, grensbewaking en spiritualiteit. Per thema

wordt een uniek topstuk uitgelicht, respectievelijk: een zilveren kommetje, een zegelring, een beeldje van Mercurius, een zwaard met zwaardschede en een ruiterhelm met gezichtsmasker.

Ook het verhaal achter deze objecten wordt verteld: hoe werd het object gebruikt, wie was de eigenaar? In sfeervolle beelden komen deze vragen tot leven om samen een Romeins Waalverhaal te vormen. Bezoekers worden hiermee uitgenodigd zich te verwonderen over het vroegere leven van mensen aan de Waal.

Tijdens de looptijd van de tentoonstelling organiseert Museum De Bastei diverse lezingen, workshops, vakantieprogramma’s en kinderactiviteiten in het kader van het leven aan de Waal in de Romeinse tijd.

De tijdelijke tentoonstelling ‘Romeinse Waalschatten’ is onderdeel van het project ‘Onder Ons’ van het Rijksmuseum van Oudheden (RMO). Met ‘Onder Ons’ laat het RMO de nationale archeologische collectie de komende jaren door Nederland reizen, met dank aan steun van de VriendenLoterij. De tentoonstelling ‘Romeinse Waalschatten’ is verder mede mogelijk gemaakt door steun van het Constantijn van Nispen Fonds, Het Cultuurfonds en het Mondriaan Fonds.

Fotobijschrift: Campagnebeeld van de tentoonstelling ‘Romeinse Waalschatten’. Bron: Museum De Bastei.