Liefde, kunst en idealen in Kunstmuseum Den Haag

Jacoba van Heemskerck (1876–1923), een toonaangevend expressionistisch kunstenaar, en Marie Tak van Poortvliet (1871–1936), een belangrijke verzamelaar van moderne kunst, ontmoetten elkaar in Den Haag. Hun vriendschap groeide uit tot een levenslange, maar grotendeels verborgen, liefdesrelatie. Gedreven door gedeelde idealen stonden ze beiden voor de weg naar een betere wereld.

Tak van Poortvliet steunde Van Heemskerck op alle fronten als mecenas, criticus en partner. Hun zomerverblijf in Domburg werd een broedplaats voor de avant-garde. Hier deelden ze hun diepe interesse in theosofie, antroposofie en later ook biodynamische landbouw, overtuigingen die hun kunst en leven vormden.

De tentoonstelling toont hoogtepunten uit Van Heemskercks oeuvre, zoals kleurrijke schilderijen en glas-in-lood. Daarnaast zijn er topstukken te zien uit de privécollectie van Tak van Poortvliet, met werken van onder meer Piet Mondriaan, Franz Marc en Wassily Kandinsky. De rijkdom van Tak van Poortvliet, afkomstig uit een erfenis met koloniale wortels en betrokkenheid bij de slavernij via de WIC, gaf haar de middelen voor deze verzameling. Later schonk ze haar collectie aan Kunstmuseum Den Haag en Museum Boijmans Van Beuningen, en haar overige bezittingen aan de biodynamische landbouw.

De visie van Van Heemskerck en Tak van Poortvliet op kunst en maatschappij was vooruitstrevend, maar niet onomstreden. Hun uitgesproken steun voor de Duitse cultuur tijdens de Eerste Wereldoorlog stuitte op onbegrip in Nederland. Toch bleven ze vasthouden aan hun idealen: dat kunst, spiritualiteit en denken over de grenzen heen de weg naar een betere wereld kunnen wijzen. Deze tentoonstelling, gebaseerd op onderzoek van Jacqueline van Paaschen, is te zien tot 1 maart 2026.