Wat blijft hangen na het applaus: nieuwe meetmethode brengt theaterimpact in kaart

Wat blijft je bij na een voorstelling? Een flard muziek, een zin die onverwacht binnenkwam, een gevoel van verwondering? Met het onderzoeksproject Beyond Applause hebben Breda University of Applied Sciences (BUas), Chassé Theater in Breda en Parkstad Limburg Theaters (Heerlen, Kerkrade en Sittard) samen een praktisch meetinstrument ontwikkeld dat zulke indrukken tastbaarder maakt. Een jaar lang werkten onderzoekers en theaterprofessionals intensief samen om tot een methode te komen die laat zien wat theater écht met mensen doet.

Het project werd gefinancierd door Regieorgaan SIA via de KIEM-regeling en uitgevoerd door vier BUas-onderzoekers: Ondrej Mitas, Pieter de Rooij, Moji Shavali en Adriaan van Liempt. De betrokkenheid van beide theaters was daarbij cruciaal. Voor hen is het begrip impact geen modewoord, maar een uitgangspunt. Al jarenlang geloven ze dat theater bijdraagt aan welzijn, persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke verbinding. De wens om dat effect ook meetbaar te maken, groeide mee met de behoefte om richting publiek, overheden en fondsen onderbouwd inzicht te kunnen bieden.

Tijdens het onderzoek vulden bezoekers van tientallen voorstellingen op drie momenten een vragenlijst in over hun ervaring. De vragen zijn gebaseerd op eerder impactonderzoek, maar nu aangescherpt tot de essentie. Welke vragen zeggen iets over wat echt binnenkomt bij een toeschouwer? Twee bleken het meest veelzeggend: Ben je tijdens de voorstelling alles om je heen vergeten? en Heeft de voorstelling je nieuwe inzichten gegeven? Antwoorden worden gegeven op een schaal van 1 tot 10, wat het mogelijk maakt om patronen en diepte-effecten in kaart te brengen.

In combinatie met bestaande instrumenten zoals de Net Promoter Score (NPS), biedt deze nieuwe methode theaters de mogelijkheid om de beleving van hun publiek genuanceerder te volgen. Niet om te oordelen over voorstellingen, maar om te leren. Wat raakt, waarom, en hoe kan die ervaring worden versterkt?

De aanpak laat zien dat impact meten geen ongrijpbare ambitie hoeft te zijn. Juist door het klein te houden, dichtbij de ervaring van de bezoeker, ontstaat ruimte voor inzicht. Een stap richting betekenisvoller meten, voorbij het applaus.