Muziek uit de Belle Époque met Ciconia Consort & Alexandra Bidi

De concerten vinden plaats in de concertzalen van Amsterdam (2 okt), Zutphen (5 okt), Alphen a/d Rijn (24 okt) en Den Haag (26 okt).

De Belle Époque kende een ongebreideld geloof in vooruitgang, hetgeen duidelijk weerklinkt in het ‘collegeconcert’ Glas en Staal. Het Ciconia Consort speelt muziek uit de tijd van de ingenieursarchitectuur van de Parijse Tour Eiffel, het Londense Crystal Palace en het Amsterdamse Paleis voor Volksvlijt. Vooral de wereldtentoonstelling van 1889 in Parijs had grote invloed op de westerse muziek. Bezoekers maakten kennis met ongewone muzikale klanken uit verre landen als Roemenië, Vietnam en het oriëntaalse Egypte. Het paviljoen ‘Village Javanais’, de Javaanse expositie met gamelanmuziek en dans creëerde een sensatie bij Europese musici als Debussy en Ravel. Ook uitvindingen als de fonograaf en de theatrofoon werden gepresenteerd.

Dirigent Dick van Gasteren plaatst met gesproken woord en beeld het programma in de context van deze wereldtentoonstellingen en legt dwarsverbanden tussen architectuur en muziek. De componisten die centraal staan in Glas en Staal waren op zoek naar een nieuw, eigen klankideaal. Ze experimenteerden met nieuwe compositietechnieken en lieten zich inspireren door exotische culturen.

Ciconia opent sfeervol met de Aquarelles for string orchestra van Frederick Delius, beschouwd als misschien wel de enige Engelse impressionist. George Antheil, dé componist van nieuwe moderne technieken, veroorzaakte met zijn composities en uitvoeringen regelmatig een rel. Zijn swingende Serenade for String Orchestra stamt uit zijn Hollywoodtijd en is geschreven in meer romantische stijl met zowel invloeden van Prokofiev als de jazz.

De Nederlands-Indische componist Constant van de Wall schreef zijn Wajanglegende voor strijkorkest. Hij bracht de Oosterse gamelanmuziek op geniale wijze tot klinken op strijkinstrumenten. André Caplet, een leerling van Debussy, wordt beschouwd als een fijnzinnig mysticus met een grote ritmische creativiteit in zijn composities. Zijn Conte fantastique voor harp en strijkers is geïnspireerd op Edgar Allen Poe's verhaal ‘The Masque of the Red Death’ (1842). Alexandra Bidi, een van de grootste harptalenten van dit moment, soleert in deze mysterieuze compositie vol tremolo’s, glissando’s en vooruitstrevende harmonieën.

Ciconia vervolgt met het Adagio van Guillaume Lekeu, een indrukwekkend werk dat hij al op 21 jarige leeftijd schreef. De emotionele diepgang doet vermoeden dat het een ‘in memoriam’ is aan zijn destijds pas overleden leraar César Franck.

Ook Maurice Ravel raakte zeer geïnspireerd door de oosterse culturen tijdens de wereldtentoonstelling van 1889 in Parijs. Ciconia laat zijn exotische, impressionistische Petite Symphonie à cordes horen in de sublieme orkestratie van Rudolf Barshai van het Strijkkwartet in F. Een compositie met een klassieke structuur, maar vol unieke klankkleuren en vernieuwende ritmes.